Waar blijven de baanbrekende blockchaintoepassingen?
Toen we het fonds bijna 5 jaar gelden begonnen, stoorden we ons regelmatig aan de berichtgeving rond Crypto. Die was vooral gefocust op Bitcoin en haar rol als ‘geld’. De blockchains met ‘smart contracts’, zoals Ethereum, kwamen nauwelijks in het nieuws en daardoor dus ook hun interessante potentie niet. In veel onderdelen van de economie is vertrouwen cruciaal en daar kunnen op smart contracts gebaseerde blockchains een ontwrichtende rol spelen. Mensen zonder achtergrondkennis die berichten over Crypto in het nieuws lazen, kregen een heel eenzijdig beeld van blockchaintechnologie en vormden hun mening voornamelijk rond het al dan niet geloven in een vorm van onafhankelijk geld. Wacht maar, dachten wij, als straks de eerste echt baanbrekende blockchaintoepassingen zoals sociale netwerken gelanceerd worden, ziet het publiek wat de echte waarde is van deze technologie.
Fast forward naar 2022, is er eigenlijk nog weinig veranderd. Natuurlijk zijn er delen van de economie waarin de blockchain al belangrijke toepassingen heeft, zoals DeFi en remittances, maar echt grote schokken zijn uitgebleven. Ook het beeld van ‘het grote publiek’ is nauwelijks anders. Hoe kan dat? Aan de potentie van de technologie is niets veranderd en developers hebben in de tussentijd niet stilgezeten. Er zijn daadwerkelijk sociale netwerken gebaseerd op blockchain en er zijn concurrenten voor. Is de potentie dan toch niet zo groot?
Wij denken dat de potentie onveranderd is, maar dat we de snelheid waarmee deze tot wasdom zou komen hebben overschat. Daar zijn een aantal redenen voor aan te voeren:
1. De doorlooptijd voor brede adoptie van nieuwe technologie wordt weliswaar steeds korter, maar blockchain is pas 13 jaar oud. Dat is zelfs voor deze tijd erg kort, zeker als je in ogenschouw neemt hoe breed de potentie is. En blockchaintechnologie heeft nogal wat te overwinnen, voornamelijk de concurrentie met bestaande techgiganten die hun geld verdienen met reclame en de verkoop van persoonlijke informatie. Zij hebben het voordeel van diepe zakken en kunnen producten ‘gratis’ aanbieden. Voor de meerderheid van ons zijn de schandalen die zich hebben voorgedaan rond bijvoorbeeld Facebook blijkbaar nog niet genoeg om naar alternatieven te gaan kijken.
2. Het verdienmodel is volledig afwijkend van wat we gewend zijn. Het kost tijd om dat in te zien en de strategie daarop aan te passen. Traditionele bedrijven maken winst door producten of diensten te verkopen voor meer geld dan ze kosten. En de bedrijven zelf hebben waarde in de vorm van aandelen. In de blockchainwereld werkt dit niet zo. Er is namelijk geen sprake van bedrijven die eigenaar zijn van een blockchain. De waarde van de blockchain is samengebald in de cryptomunt die leeft op de betreffende chain. En omdat deze munt nodig is om transacties te betalen die op die blockchain uitgevoerd worden, dient deze publiek verhandelbaar te zijn. De manier om geld te verdienen is dus om jezelf als ontwikkelaar een gedeelte van die munten toe te eigenen en dan hard te ontwikkelen in de hoop dat de munt meer waard wordt. Maar hoe hou je de ontwikkeling op peil als de koersen even naar beneden gaan? En hoe betaal je ontwikkelaars die je inhuurt? We zien langzamerhand steeds meer goed werkende modellen, maar ook deze ontwikkeling is jong en er valt nog veel te optimaliseren.
3. Blockchain is geen oplossing voor alles. Het moet toegepast worden daar waar het ook echt meerwaarde heeft. Dat klinkt als een inkopper, maar in de praktijk zie je toch veel initiatieven waar blockchain een doel op zich is en geen middel. Wellicht heeft dat te maken met de hype en het feit dat het een ingewikkelde en fundamentele technologie is die soms maskeert wat zinvol is en wat niet.
4. De focus binnen cryptoland is vooral op zichzelf. Het is navelstaren. Voor veel mensen bestaat blockchain vooral uit cryptomunten waarin gehandeld kan worden om snel geld te verdienen. Dat wordt nog eens versterkt door de interne focus van DeFi waar complexe financiële cryptoproducten op elkaar geplakt worden om rendement te maken. Het overzicht gaat daarbij vaak verloren en het systeemrisico groeit. Velen zien deze handel in cryptomunten en bijbehorende financiële producten als alles wat crypto en blockchain behelst. Als je er zo naar kijkt, dan is de kritiek dat er ‘geen achterliggende waarde is’ volledig te billijken. Dit heeft een remmend effect op de adoptie van de overige ontwikkelingen.
Er zijn nog meer redenen aan te voeren, maar deze vinden wij de belangrijkste. Ze geven een beeld van hoe afwijkend deze wereld is op economisch gebied en hoe lastig het is om te begrijpen hoe de technologie succesvol toegepast en geadopteerd kan worden.
Wanneer zijn deze hordes dan wel overwonnen? Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Sowieso verschilt de doorlooptijd afhankelijk van het type toepassing, maar ook van het geografisch gebied waar die gebruikt wordt. In ontwikkelingslanden waar mensen slecht toegang hebben tot financiële markten zullen dat type toepassingen eerder omarmd worden dan in landen waar de huidige systemen eigenlijk prima werken. Dat zien we nu al. Het zou zo maar eens kunnen dat blockchaintechnologie langzaam zijn intrede doet zonder dat we ons daar echt bewust van zijn. Analoog aan de internettoepassingen die in de jaren 90 van de vorige eeuw hypten, daarna vanaf 2001 grotendeels afgeschreven werden en ‘opeens’ aan het eind van het eerste decennium van deze eeuw door iedereen gebruikt werden. We gaan het zien.